VistilefHaber

4 Kasım

1983. Düşünür ve eylem adamı Doğan Avcıoğlu bugün öldü. Türkiye'nin Düzeni ve Türklerin Tarihi adlı iki dev yapıtı ve YÖN Hareketini Türkiye'ye ve bize bırakarak Büyükadada defnedildi. Kurucusu olduğu YÖN Dergisi'nin adını alan YÖN BİLDİRİSİ adlı bildiri Türk siyasal hayatından önemli bir dönüm noktasıdır: 20 Aralık 1961. Dergi'nin ve hareketin isim babası Mümtaz Soysal'dır. YÖN Bildirisini ilk imzalayan 164 kişi arasında, Erdoğan Teziç (İ.Ü. Hukuk Fakültesi Asistanı); Yavuz Alangoya (İ.Ü. Hukuk Fakültesi Asistanı); Arif Payaslıoğlu (ODTÜ-İİF Dekanı); Deniz Baykal (SBF Asistanı); Selahaddin Özmen (OYAK Genel Müdürü) gibi aydınlar bulunmaktaydı. (Doğan Avcıoğlu'nun kısa biyografisi haberin altındadır. Vistilef, Hikmet Özdemir'in Doğan Avcıoğlu'nu bir "Jön Türk" olarak nitelemesini paylaşmamaktadır.)


1979İran'ın başkenti Tahran'da İslam Devrimi günlerinde Amerikan Elçiliği'ni basan İranlı öğrenciler 60 elçilik personelini rehin aldı. 1875. "Kadınlar için Ayine" dergisi Selanik'te yayına başladı.1933. Yunanistan hükümeti Mustafa Kemal Paşa'nın doğduğu eve bir anı levhası koydu. Levhada "Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri Gazi Mustafa Kemal bu evde dünyaya gelmiştir." yazıyordu. 1937. Mark Twain Cemiyeti Atatürk'e madalya verdi.1946. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü, UNESCO, kuruldu.1947. Bulgaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.1950. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve "Bölgesel ve Azınlık Diller Avrupa Şartı" kabul edildi.1969. Yılın ilk boykotu Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde başladı.Cumhuriyet Senatosu 27 Mayıs 1960'da siyasi hakları ellerinden alınan eski Demokrat Partililerin haklarını iade etti. 1977. Birleşmiş Milletler, Güney Afrika'ya silah satışını yasakladı.1979. İran'ın başkenti Tahran'da İslam Devrimi günlerinde Amerikan Elçiliği'ni basan İranlı öğrenciler 60 elçilik personelini rehin aldı. Aynı gün Almanya Yeşiller Partisi kuruldu. 1980. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Cumhuriyetçi aday Ronald Reagan başkanlığı kazandı 1981. Milli Güvenlik Konseyi, Yüksek Öğretim Kanununu onayladı. Yükseköğretim Kurulu, YÖK, daha sonra bu kanuna göre kuruldu.1984. 2. Avrupa-Asya Maratonu'nu Mehmet Yurdadön kazandı.1992. Amerika Birleşik Devletleri'nde Demokrat aday Bill Clinton başkan başkanlığı kazandı 1995, İzmir'de sel: 65 ölü, yüzden fazla yaralı.Bugün Doğanlar:1771. İskoç yazar James Montgomery Bugün ölenler;1847.Alman besteci Felix Mendelsohn-Bartholdy;1968. Gazeteci ve yazar Refi Cevat Ulunay; 1982. "Şeyhülmuharrin" unvanlı gazeteci Burhan Felek ve gazeteci Adil Ilıcak. 1983. Yazar, gazeteci Doğan Avcıoğlu;1984. Şair Ümit Yaşar Oğuzcan.1990. Arkeolog Prof. Dr. Kenan Erim.

Doğan Avcıoğlu (1926-1983)

Gazeteci, yazar, düşün ve siyaset adamı. Doğan Avcıoğlu, 4 Kasım'da İstanbul'da öldü. Avcıoğ1u 1926'da Bursa'da doğdu. Fransa'da iktisat ve siyasal bilimler öğrenimi gördükten sonra 1955'te Türkiye'ye döndü ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nde asistan oldu. 1956' dan itibaren haftalık Akis ve Kim dergilerinde, Ulus gazetesinde yazılar yazdı. Muhalefet-iktidar ilişkilerinin iyice sertleştiği günlerde Akis dergisini yönetti. 27 Mayıs harekatından sonra CHP'den Kurucu Meclis'e üye seçilen Avcıoğlu, 1961 Anayasası’nın hazırlanmasına da katkıda bulundu. Avcıoğlu 1961'de Mümtaz Soysal ve Cemal Reşit Eyüboğlu'yla birlikte kurduğu, yayımını 1967'ye değin sürdürdüğü Yön dergisiyle 1960 sonrası siyasal düşünce ortamında etkin bir rol oynadı. Yön dergisinde yayımlanan yazılarında bir tür "Kemalist Marksizm" anlayışını savundu. Kemalist devrimlerin altyapıda sürdürülmesini vurgulayan görüşlerinin yanı sıra Yön'deki yazılarıyla özellikle ırkçılığa ve Turancılığa karşı da mücadele veren Avcıoğlu, "Türkiye Orduya dayanarak ve ordunun desteğiyle gericiliği ve gericileri yenmesini bilecektir" diyordu. 1963-1965 arasında Türk-İş Araştırma Merkezi müdürlüğü, 1968-1969 yıllarında ise CHP Yüksek Danışma Kurulu üyeliği yaptı. Sosyalist Kültür Derneği'nin kurucuları arasına yer alan Avcıoğlu kapitalizme ve emperyalizme karşı ekonomik bağımsızlığı savundu.1971 askeri müdahalesine kadar çıkardığı haftalık Devrim gazetesinde yayımlanan yazılarında "devrim"in Kemalist aydınların yol göstericiliğinde ve Kemalist askerlerin öncülüğünde geniş bir cephe tarafından gerçekleştirilebileceğini öne sürdü. 12 Mart'ta "orduyu başkaldırmaya teşvik" iddiasıyla Korgeneral Cemal Madanoğlu'yla birlikte yargılanan ve beraat eden Avcıoğlu 1973'te siyasal yaşamdan çekildi. 1968'de yayımlanan ve gördüğü ilgi yanında yoğun eleştirilere de hedef olan Türkiye'nin Düzeni adlı yapıtıyla 1969 Yunus Nadi Armağanı'nı alan Avcıoğlu'nun başlıca yapıtları arasına 31 Mart'ta Yabancı Parmağı (1969), Devrim Üzerine (1971), Milli Kurtuluş Tarihi (Üç kitap, 1974-1975), Türklerin Tarihi (beş kitap, 1978-1982) sayılabilir.

1961 yılında yayına başlayan YÖN dergisi etrafında, Doğan Avcıoğlu’nun önderliğinde toplanan aydın grubu, “değişim ve yenileşme” tanımını, “asker-sivil aydın zümre”nin öznesi olduğu milli bir kalkınma modeli olarak gündeme getirmişti. “Devletçiliği” kapitalizme karşı bir uygulama olarak adlandıran Doğan Avcıoğlu, projesini genel hedefleri bakımından “Atatürk’le başlayan hareketin, halka dönük, düzenli, planlı ve akılcı bir iktisadi kalkınma politikasıyla tamamlanması” biçiminde formüle etmişti. “Orduya öncü rol” biçen ve bunu sosyalist terminelojiden gerekçelerle meşrulaştırmaya çalışan Avcıoğlu’nun bu yönelimi, solun içinde daha sonra etkisi uzun bir süre silinmeyecek olan cuntacılığın da temel kaynağını oluşturdu. Doğan Avcıoğlu’nun Türkiye’nin Düzeni adlı yapıtı bu çizginin takipçilerinin manifestosu oldu.Hikmet Kıvılcımlı’nın formüle ettiği sınıflarüstü ordu tezi de, orduya biçtiği “devrimci misyon” Avcıoğlu’nun teziyle birleşiyordu.